Mayaların Şaşırtıcı Su Arıtma Sistemi
Bilim insanlarının Guatemala’ da Maya Uygarlığı hakkında yaptığı keşif, 2000 yıl önce yaşayan Mayaların su arıtmak için kullandıkları sistem halen günümüzde Avrupa’da kullanılmaya devam etmekte.
Guatemala’da bulunan ve Antik Maya Uygarlığının önemli merkezlerinden biri sayılan TİKAL’da yeni bir keşif yapıldı. Cincinnati Üniversitesi bünyesinde çalışmalarına devam eden bilim adamları tarafından yapılan keşif Mayaların bazı doğal ürünler ile dâhiyane ve oldukça karmaşık su arıtma sistemleri yaptıklarını işaret ediyor. Yeni keşiflerini ‘heyecan uyandırıcı’ olarak niteleyen bilim adamları bölgede Corriental olarak adlandırılan temiz su bölgelerine rastladılar. Maya daha sonra Tikal’in Corriental havzasında şaşırtıcı derecede modern bir filtre sistemi inşa etti. Dunning, “Suyun rezervuara girmeden önce aktığı çökeltme havuzları vardı” diye açıklıyor. Rezervuarlar ile ilgili yürütülen çalışmalar doğrultusunda Maya uygarlığı döneminin en önemli temiz su kaynaklarının bir tanesinin burada olduğu gözlemlendi. Rezarvuarlarda üzerindeki kalıntılar incelendiğinde içerisinde bolca kuvars ve zeolit minerali varlığı görüldü. Kuvars : az çok saf durumda olan billurlaşmış silisin kristalidir. Zeolit : kristal yapıda hidrasyona uğramış aluminyum silikatlardır. Milyonlarca yıl önce, volkanların patlaması ile ortaya çıkan kül ve lavların, göl veya deniz suları ile kimyasal reaksiyona girmesi sonucu oluşmuşlardır.
Saydığımız mineraller bugün hale su sistemlerinde filtrasyon için hala kullanılmaktadır.
Cincinnati Üniversitesi çalışanı insanbilimci Kenneth Barnett Tankersley tarafından yapılan açıklamaya göre, Mayalar bu arıtma sistemi sayesinde su içerisinde ki ağır metallerden, mikroplardan ve nitrojen zengini bileşiklerden kurtuluyorlardı. İlginç olanı ise bu sistemin günümüzde hala etkin olması ve Mayaların bunu günümüzden 2000 yıldan daha uzun bir zamanda keşfetmesi. Diğer bir araştırmacı Nicholas Dunning’e göre bundan 10 yıl öncesinde bile bölgede kuvars ve zeolit minerallerinin görülmesiydi. Her iki deneydende alınan numuneler doğrultusunda birbiriyle kıyaslanarak iki numune arasında oldukça benzerliklere rastlandı.
O dönemde yaşayan Mayalılarınn bu malzemeleri kullanarak su temin ettiklerini belirten Dunning filtrelenmiş suyun tadının ve temizliğinin Mayalar tarafından oldukça iyi bilindiğini gözler önüne seriyor.
Mayalar bununla dünyadaki en eski su filtre sistemlerinden birini inşa edebilirdi. Tankersley ve meslektaşlarının açıkladığı gibi, Tikal’deki zeolit filtre sistemi, yaklaşık 2185 yıl önce, Güney Asya’daki benzer kum ve çakıl filtrelerinden yaklaşık 600 yıl önce ve hatta Avrupa’daki ilk zeolit filtrelerinden 2155 yıl önce zaten çalışıyordu.